Cukier - jak i dlaczego należy go unikać

Cukier to ukryta w wielu produktach "biała trucizna" - znajdziesz go nie tylko w słodyczach, dżemach i kolorowych napojach, ale nawet w niektórych wędlinach! Tymczasem nadmiar cukru w diecie prowadzi do wielu poważnych zaburzeń i chorób.

Cukier cukrowi nierówny

Cukier biały, brązowy, kandyzowany, buraczany - te produkty różnią się od siebie barwią i ceną. Na pewno wiele razy zastanawiałeś się, który z nich jest najzdrowszy? Powszechnie uważa się, że cukier trzcinowy (utożsamiany z brązowym) jest mniej szkodliwy. W rzeczywistości to nie wykorzystywany surowiec decyduje o jakości i kolorze cukru, lecz sposób produkcji. Cukier trzcinowy może być biały, a buraczany - brązowy!

Biały cukier jest efektem całego łańcucha produkcji, w którym największe znaczenie odgrywa rafinacja, czyli oczyszczanie. W trakcie tego procesu białe kryształki tracą wszystkie składniki odżywcze - to czysta sacharoza. Najgorsze jest jednak to, że w końcowej fazie produkcji jest wzbogacany dodatkowymi substancjami chemicznymi, m.in.: dwutlenkiem siarki, kwasem fosforowym lub mrówkowym.

Z kolei brązowe kryształki cukru to produkt nierafinowany - dzięki obecności melasy ma zwykle ciemniejszą barwę i lekko karmelowy smak, a także większą zawartość składników odżywczych. Nie zawiera wymienionych wcześniej substancji dodawanych do cukru białego. Ale czy faktycznie, brązowy oznacza lepszy? Tutaj też musisz uważać bo niektórzy producenci po prostu barwią rafinowany cukier na brązowo, a później sprzedają go jako Cukier brązowy. Lepiej jednak zawsze powinieneś sięgać po ten nierafinowany.

Cukier w typowych produktach spożywczych

Czasem trudno znaleźć go w żywności, bo wytwórcy nie wymieniają go albo ukrywają wśród węglowodanów. Jeśli już jest na liście składników, najczęściej podaje się go w niedokładnej ilości, np.: baton zawiera 50% węglowodanów, a w rzeczywistości to sam cukier.

Prawdziwą "bombą kaloryczną" są napoje gazowane, choć i nie każdy karton przedstawiający owoce to sok bez dodatku cukru - często jest to nektar, czyli sok z cukrem rozrzedzony wodą albo napój, który może zawierać dowolną ilość wody i cukru.

Ogromne pokłady cukru drzemią w marmoladach i kremach czekoladowych dla dzieci. Cukier dodaje się również do kompotów i owoców w puszkach, aby poprawił smak i zabezpieczył je przed psuciem. Znajdziesz go sporo także w suszonych owocach, a zwłaszcza kandyzowanych.

To samo dotyczy musli i płatków śniadaniowych, głównie wszelkich kółeczek i poduszeczek z czekoladą, miodem czy owocami. Cukier dodawany jest nawet do produktów uważanych za dietetyczne, m.in.: sucharów, wafli ryżowych i otrąb pszennych, a nawet cukierków na kaszel czy preparatów multiwitaminowych.

Podobno lepiej jeść nabiał, bo zawarty w nim wapń jest dobry dla kości. Niestety, do wielu przetworów mlecznych dodawany jest cukier, który ten wapń "kradnie". Dosładzane są nim: jogurty owocowe, serki homogenizowane, śmietanki do kawy oraz niektóre mleka.

Słodycze lepiej zastąpić owocami, ale tutaj też nie możesz przesadzać (niektóre owoce mają tego cukru dość dużo, np.: banany i winogrona). Niemniej jednak owoce to fruktoza a więc cukier naturalny, który nie szkodzi zdrowiu tak bardzo jak ten zawarty w ciastkach, batonach czy słodkich jogurtach.

Cukier to składnik, który poprawia smak wielu innych produktów spożywczych, m.in.: puree ziemniaczanego, podwędzanej kiełbasy i pasztetu z dziczyzny, a także musztardy, keczupu i różnych sosów.

Powody dla których powinieneś unikać cukru

1. Cukier jest wysoko przetworzonym produktem (cukier rafinowany) - pozbawionym witamin, minerałów i składników odżywczych, które znajdują się w roślinach niezbędnych do jego produkcji. Organizm w procesie trawienia, pobiera więc te brakujące składniki ze swoich zasobów. 
2. Prowadzi do otyłości - produkty zawierające cukier dostarczają organizmowi "pustych" kalorii, nie wzbogacając go w jakiekolwiek składniki odżywcze. Nadmierne spożycie cukru powoduje otyłość i zatrzymanie soli oraz wody w organizmie.
3. Zaburza gospodarkę insulinową w organizmie - węglowodany (cukry) dostarczane w pokarmie są podstawowym źródłem energii. Kiedy jednak poziom cukru we krwi rośnie, wzrasta również poziom insuliny. Zdarza się, że trzustka produkuje dostateczne ilości insuliny, ale komórki nie są wrażliwe na jej działanie i wówczas zachodzi oporność insulinowa. A rozwinięta insulinoodporność powoduje wiele niebezpiecznych zmian w układzie krążenia.
4. Powoduje próchnicę zębów - cukier jest pożywką dla bakterii, które doskonale czują się w środowisku kwaśnym, powstającym w organizmie po zjedzeniu słodyczy. Jeden z rodzajów tych bakterii zamienia cukier w kwas, a ten z kolei osłabia szkliwo zębów i prowadzi do próchnicy.
5. "Kradnie" witaminy z grupy B - do przetworzenia i wykorzystania cukru, organizm potrzebuje odpowiednich witamin i minerałów; w przeciwnym razie zaczyna wykorzystywać własne zapasy. Im więcej cukru, tym wyższy niedobór składników mineralnych - efektem tego są zaburzenia systemu nerwowego, kłopoty z trawieniem, suchość skóry, a także zmęczenie i problemy z koncentracją. Zbyt duża ilość cukru w organizmie może prowadzić do powstania głębokiej depresji.
6. Przyspiesza procesy starzenia się organizmu - niszczy bądź utrudnia przyswajanie witamin. Cukier, łącząc się z kolagenem który odpowiada za jędrność skóry, w konsekwencji zmniejsza jej elastyczność i powoduje zmarszczki.
7. Uzależnia jak narkotyk - po spożyciu cukru w mózgu wytwarza się hormon odpowiadający za uczucie szczęścia. Dlatego nagła rezygnacja z jedzenia słodkości może być przyczyną rozdrażnienia, bólu głowy i napadów "głodu" - podobnie jak w przypadku narkomana, który odstawia narkotyk - tylko w znacznie mniejszym stopniu.

Nie sposób całkowicie wyeliminować cukier z diety. Biały możesz jednak zastąpić nierafinowanym cukrem trzcinowym, miodem naturalnym, syropem klonowym, melasą trzcinową, słodem jęczmiennym lub syropem z agawy. Jeśli najdzie Cię ochota na słodkie, zamiast kolejnego batona, sięgnij po świeży owoc.