Problemy dziecka z koncentracją - jak pomóc?

Małe dzieci nie potrafią zbyt długo skupić uwagi na jednym zadaniu, chyba że jest ono przedmiotem ich zainteresowania. Często problemy z koncentracją pojawiają się w pierwszych dniach szkoły - niestety, zarówno rodzice jak i nauczyciele często zaprzeczają prawdziwym faktom, zrzucając całą winę na lenistwo dziecka i brak motywacji do nauki.

Przyczyny i objawy braku koncentracji u dzieci

Przyczyny problemu mogą być różne. Należą do nich m.in.:

• słaba motywacja do wysiłku, brak zaangażowania w naukę;
• niski poziom uzdolnień;
• małe zainteresowanie treściami nauczania;
• niska odporność na frustracje i stres;
• niekorzystne warunki rodzinne;
• niewłaściwa dieta dziecka, uboga w kwasy Omega-3, 6 i 9;
• zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych;
• mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego wskutek powikłań okołoporodowych.

Brak koncentracji u dzieci może objawiać się naprawdę w bardzo różny sposób. Apatyczność, znudzenie, szybkie męczenie się, wolna praca i popełnianie przy tym szeregu błędów to tylko niektóre z nich. Z drugiej strony dzieci mogą wykonywać obowiązki szkolne bardzo szybko, ale niestarannie i pobieżnie, bez zaangażowania dostatecznego poziomu uwagi. Wykazują jednak wytrwałość podczas zabaw i czynności dowolnych.

Nauka koncentracji

Wyróżnia się 2 grupy dzieci z zaburzeniami koncentracji:

1. Typ pasywny z zespołem tzw. "niebieskich migdałów" charakteryzuje się częstym zamyśleniem i powolnością, a także ociąganiem z wykonaniem danej pracy i egzystowaniem w świecie marzeń oraz snów na jawie. Dziecko nie potrafi wykonać zadania w określonym czasie; popełnia wiele błędów. 
2. Typ aktywno-impulsywny oznacza pośpieszną pracę. Dziecko poświęca zbyt mało czasu na zapoznanie się z materiałem pomocniczym, a wszystkie zadania wykonuje bardzo szybko i bez sprawdzenia ich poprawności. Malec nie planuje działań, często przerywa pracę. W szkole przeszkadza podczas zajęć; brakuje mu przygotowania do ponoszenia odpowiedzialności za swoje zachowanie.

Umiejętność koncentracji jest ściśle związana z osobowością i środowiskiem (domowym oraz szkolnym), a także mechanizmem sterującym zachowaniem dziecka. Działania należy rozpocząć od budowania motywacji do nauki i stwarzać takie sytuacje, które pozwolą dziecku odnosić małe sukcesy. Trzeba nauczyć je odpowiednich technik pracy i postępować zgodnie z właściwym treningiem - sprzyjają temu ćwiczenia rozwijające koncentrację. Stosując je należy pamiętać o tym, by jak najczęściej chwalić oraz nagradzać dziecko, chociażby symbolicznym plusem, a także informować je o najmniejszych postępach. Na początku nie wolno zbyt dużo wymagać, gdyż malec szybko się zniechęci.

Dodatkowo, należy wyznaczyć jedno miejsce w domu do odrabiania lekcji i określić stałą porę zasiadania do zadań. Trzeba zadbać o to, aby biurko było posprzątane i wolne od niepotrzebnych, rozpraszających uwagę rzeczy. Ponadto, nauce koncentracji nie sprzyja włączony telewizor lub radio, a także brak świeżego powietrza w mieszkaniu.

Kolejną  niezwykle ważną kwestią, choć często pomijaną w przypadku problemów z koncentracją uwagi jest dieta dziecka - powinna być bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania. Warto korzystać z dostępnej suplementacji.

Pomocne ćwiczenia

Znikające zabawki

Kładziemy przed dzieckiem cztery małe zabawki i prosimy, by przyjrzało się im uważnie a następnie zasłoniło oczy. Chowamy jedną zabawkę, a zadaniem malca jest odpowiedzieć na pytanie "Co zniknęło?". Jeśli dziecko będzie dawało sobie z powodzeniem radę, można dołożyć kolejne zabawki.

Znajdź różnicę

Kładziemy przed malcem te same zabawki a kiedy zasłoni oczy, zamieniamy miejscami dwie lub trzy z nich. Dziecko musi odpowiedzieć na pytanie "Co się zmieniło?". Doskonałym sposobem na trening skupiania uwagi jest znajdowanie różnic między dwoma obrazkami, które tylko na pierwszy rzut oka wyglądają tak samo.

Oprócz tego, rozwijaniu koncentracji sprzyjają gry planszowe oraz konstrukcyjne, które uczą wytrwałości, przestrzegania zasad, czekania na swoją kolejkę, obserwowania przebiegu gry, radzenia sobie z przegraną, itp. Sprawdzą się również zabawy z piłką i gry z podziałem ról, a także prace manualne, czytanie oraz oglądanie książek z obrazkami.

Słaba koncentracja i ciągłe zmęczenie mogą świadczyć np.: o anemii lub ADHD. Warto podzielić się swoimi obawami z lekarzem dziecka, który zleci przeprowadzenie odpowiednich badań. Należy też poinformować wychowawcę w przedszkolu bądź szkole o problemach dziecka - wówczas zwróci uwagę na zachowanie malca.