Kiedy można odwołać darowiznę?

Zawarcie umowy darowizny jest gwarancją pewności obrotu prawnego, co nie oznacza, że skutek w postaci przeniesienia własności jest niewzruszalny - możliwe jest odwołanie darowizny. Poniżej znajdują się wskazówki, jak tego dokonać.

Niewdzięczność obdarowanego

Darowizna może być odwołana w skutek rażącej niewdzięczności obdarowanego. Pojęcie to nie zostało zdefiniowane w polskim prawie, dlatego trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie zachowania obdarowanego można objąć terminem "rażącej niewdzięczności". Przykładem tego może być: uchylanie się lub ciężkie naruszenie obowiązków rodzinnych, zniewaga, kradzież, nieudzielenie pomocy w chorobie, a także pobicie. Każdą z tych sytuacji należy jednak traktować osobno. Istotne jest to, że na ową niewdzięczność nie można się powołać wówczas, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu.

Darowizna niewykonana

Odwołanie darowizny może nastąpić również w przypadku, gdy jest ona jeszcze nie wykonana, a sytuacja majątkowa darczyńcy nagle się pogorszyła - musi nastąpić uszczerbek dla utrzymania darczyńcy lub też na możliwości wypełniania przez niego obowiązków alimentacyjnych.

Niedostatek darczyńcy

Nie jest to powód do odwołania już wykonanej darowizny. W takim przypadku obdarowany musi zapewnić darczyńcy odpowiednie środki do utrzymania i żeby mógł on wypełniać ciążące na nim ustawowe obowiązki alimentacyjne. Obdarowany może zwolnić się z tego obowiązku, wydając darczyńcy przedmiot darowizny lub sumę pieniężną.

Kto, kiedy i w jakiej formie może odwołać darowiznę?

Odwołać darowiznę może sam darczyńca oraz jego spadkobiercy.

Spadkobiercy mogą to zrobić, jeśli:

• darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania darowizny,
• obdarowany umyślnie spowodował śmierć darczyńcy.

Zarówno darczyńca, jak i jego spadkobiercy mogą odwołać darowiznę w ciągu jednego roku od dnia, w którym dowiedzieli się o niewdzięczności obdarowanego. Roczny termin jest terminem zawitym - po jego upływie nie ma możliwości odwołania darowizny.

Aby odwołać darowiznę, należy sporządzić pisemne oświadczenie woli, a następnie przesłać je listem poleconym do obdarowanego. Jeśli chodzi o darowiznę niewykonaną, skuteczne jej odwołanie powoduje to, że upada ona z mocy prawa i w związku z tym, dalsze czynności nie muszą być podejmowane. W przypadku skutecznego odwołania darowizny już wykonanej, obdarowany musi zwrócić przedmiot darowizny, z zachowaniem przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Jeśli obdarowany nie zechce oddać uzyskanej korzyści, darczyńca może wytoczyć postępowanie sądowe o odwołanie darowizny. W zależności od wartości darowizny, która jest przedmiotem sporu, będzie to właściwy sąd rejonowy bądź okręgowy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).