Atypowe bakteryjne zapalenie płuc u dziecka

Początkowo nazwa ta była używana do określenia wirusowego zapalenia płuc, różniącego się pod względem klinicznym i radiologicznym od typowego zapalenia płuc.

Atypowe bakteryjne zapalenie płuc charakteryzuje się skrytym i powolnym początkiem, prawidłową lub lekko podwyższoną temperaturą ciała, niewielkimi odchyleniami w badaniu fizykalnym klatki piersiowej przy wyraźnych zmianach w badaniu rentgenowskim płuc, a także brakiem efektu terapeutycznego po rutynowo stosowanej antybiotykoterapii. Częstość występowania atypowych bakteryjnych zapaleń płuc u dzieci różni się w zależności od badanej populacji i wyboru metod diagnostycznych.

Atypowe zapalenie płuc u dzieci wywołują następujące patogeny:

• Mycoplasma pneumoniae,
• Chlamydia species,
• Legionella pneumophila,
• Coxiella burnetti,
• grzyby Pneumocystis (carinii) jiroveci,
• niektóre wirusy, m.in.: Respiratory Syncytial Virus (RSV), adenowirusy, koronawirusy, metapneumowirusy.

Objawy atypowego zapalenia płuc u dzieci

1. Z górnych dróg oddechowych; spoza układu oddechowego, a także objawy osłuchowe:

• suchy, długo utrzymujący się, męczący kaszel;
• temperatura do 38 stopni C, utrzymujące się stany podgorączkowe;
• ból gardła;
• bóle stawów i mięśni;
• duszność;
• objawy ze strony przewodu pokarmowego;
• zaostrzony szmer pęcherzykowy oraz trzeszczenia.

2. Schorzeniu często towarzyszą zmiany wielonarządowe. W przypadku Mycoplasma pneumoniae (mykoplazmatyczne zapalenie płuc) może dodatkowo wystąpić:

• rumień wielopostaciowy;
• niedokrwistość hemolityczna i różnie nasilona żółtaczka;
• objawy zapalenia mięśnia sercowego;
• poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i zapalenie opon mózgowych.

3. W zachorowaniach spowodowanych Legionella pneumophila (legionellowe zapalenie płuc) mogą wystąpić dodatkowo następujące objawy:

• cechy uszkodzenia wątroby, nerek;
• objawy zapalenia mięśnia sercowego, osierdzia;
• zapalenie stawów;
• zapalenie opłucnej;
• zapalenie mózgu;
• zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego;
• niekardiogenny obrzęk płuc;
• krwawienia z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Rozpoznanie i leczenie atypowego bakteryjnego zapalenia płuc u dzieci

Rozpoznanie choroby następuje głównie na podstawie badania radiologicznego lub posiewu i badań plwociny. Dla potwierdzenia rozpoznania atypowego bakteryjnego zapalenia płuc, stosuje się m.in.: metodę Elisa, testy serologiczne, a także PCR (ang. Polymerase Chain Reaction) z użyciem polimerazowej reakcji amplifikacji i zastosowaniem sondy genetycznej. Aby wykluczyć przypadek zakażenia pałeczką Legionella pneumophila, warto wykonać badanie moczu na obecność antygenu Legionella spp. W leczeniu atypowego bakteryjnego zapalenia płuc u dzieci, stosuje się antybiotyki z grupy makrolidów oraz tetracyklin.