Nyktofobia – jak przezwyciężyć lęk przed ciemnością?

Nyktofobia to przeraźliwy lęk przed ciemnością, najczęściej spotykany u dzieci - większość z niego wyrasta. U niektórych dorosłych zwykły strach przeradza się w fobię.

Patologiczny lęk przed ciemnością może być pozostałością z czasów dzieciństwa, a może też pojawić się w późniejszym wieku, na skutek traumatycznych przeżyć (np.: napad w ciemnej dzielnicy). Ciemność kojarzona jest wówczas z niebezpieczeństwem i człowiek przeżywa okropne męki, gdy tylko zaczyna się ściemniać. Wyobraźnia osób dotkniętych fobią generuje przeraźliwe wizje, które jeszcze bardziej nakręcają spiralę lęków.

U osoby cierpiącej na nyktofobię mogą wystąpić następujące objawy:

• nadmierne pocenie,
• zawroty głowy,
• bóle w klatce piersiowej,
• podwyższone tętno,
• kołatanie serca,
• nudności,
• dreszcze,
• uderzenia gorąca i zimna,
• utrata przytomności.

Leczenie nyktofobii

Nagły napad strachu przed ciemnością można przezwyciężyć za pomocą najprostszych form, czyli skupieniu się na swoim oddechu oraz mówieniu lub śpiewaniu. Czynności te pozwolą przerwać ciszę, która wzmaga zwykły stan przerażenia.

Jedną z profesjonalnych metod leczenia tego rodzaju fobii jest terapia ekspozycyjna. Polega na konfrontacji pacjenta z przedmiotem lęku dopóki nie zrozumie, że w ciemności nie ma tak naprawdę nic strasznego. Metoda ta stosowana jest głównie w środowisku laboratoryjnym, aby wyeliminować inne bodźce wywołujące w tym samym czasie lęk.

Łagodniejszą formą terapii bez bezpośredniej ekspozycji na ciemność jest systematyczne odwrażliwianie. Metoda ta pozwala stopniowo przyzwyczajać się do ciemności poprzez podział walki ze strachem na poszczególne etapy. Leczenie często połączone jest z relaksacją i innymi pozytywnymi stymulantami.

Terapia poznawczo-behawioralna skupia się na zwalczaniu lęku od podstaw przez poznanie i zrozumienie przyczyn lęku. Celem leczenia jest zmiana postawy pacjenta wobec ciemności - chory musi sam odnaleźć sposób radzenia sobie ze strachem.

Modyfikacja sposobu myślenia i patologicznych nawyków, oprócz psychoterapii może wymagać zastosowania farmakoterapii.

Aby zwalczyć nyktofobię u dziecka, należy najpierw poznać przyczynę lęku. Warto uważnie słuchać wypowiedzi malca i wykazać się zrozumieniem - strach jest irracjonalnym uczuciem i bardzo trudno go opisać. Nie można bagatelizować problemu i wyśmiewać się z dziecka - trzeba zapewniać je o swojej miłości i o tym, że będzie się czuwać nad jego bezpieczeństwem bez względu na to, czy jest widno czy ciemno. Dobrze też dopowiedzieć, że potwory i czarownice istnieją tylko w bajkach.

Malec musi zrozumieć, że ciemność to nic groźnego. Aby oswoić lęk, można np.: schować się pod kocem i pokazać dziecku, że nie dzieje nam się żadna krzywda. Innym sposobem jest zabawa w chowanego - rodzic gasi na chwilę światło i ukrywa zabawkę, a dziecko już przy zapalonym świetle musi ją odnaleźć. Warto zaproponować malcowi samodzielne zgaszenie światła, przejście po pokoju i zaglądanie pod łóżko lub do szafy - dzięki temu uświadomi sobie, że ciemność nie kryje żadnego zła. W trakcie zabawy należy cały czas towarzyszyć dziecku, aby czuło się bezpieczne.