Żarówki energooszczędne - jakie są różnice

Lampy energooszczędne posiadają wiele zalet, które odróżniają je od tradycyjnych żarówek. Niestety, mają też wady - liczne ograniczenia, w niektórych przypadkach wykluczają zasadność ich użycia, a zdaniem wielu badaczy żarówki energooszczędne mogą bardzo szkodzić zdrowiu. Poniżej znajdziesz zalety i wady różnych rodzajów żarówek - dzięki temu nie będziesz miał problemu z ich wyborem.

Zwykłe żarówki

Lampa żarowa świeci dzięki rozżarzonemu, nagrzanemu do bardzo wysokiej temperatury żarnikowi wykonanemu z wolframu. Specjalnym rodzajem żarówek tradycyjnych są żarówki z reflektorem, czyli odbłyśnikiem, który pozwala kierować światło na wybrany obszar lub obiekt.

Zalety:

• są tanie;
• emitują światło zbliżone do naturalnego;
• doskonale oddają barwy;
• świecą ciągłym strumieniem światła przy częstotliwości prądu 50Hz;
• nie powodują zakłóceń elektromagnetycznych;
• nadają się do pracy w obwodach ze ściemniaczami;
• mogą być stosowane w wysokich (np.: piekarnikach) oraz niskich temperaturach.

Wady:

• mają krótką żywotność - ok. 1000 godzin;
• zużywają nawet do 80% więcej energii, niż żarówki energooszczędne.

Żarówki energooszczędne CFLI

Zużywają trochę więcej energii niż żarówki LED i świecą o połowę krócej. Niektóre z nich możesz przyciemniać, aby różnicować światło. Po ich zużyciu musisz pamiętać o specjalnym sortowaniu.

Zalety:

• pobierają znacznie mniej energii niż żarówki żarowe;
• wytwarzają mniej ciepła niż tradycyjne żarówki - przy wyższej mocy nie ma obawy termicznego uszkodzenia opraw;
• mają długą żywotność - od 8000 do 12000 godzin pracy;
• strumień świetlny jest niezależny od napięcia;
• zapewniają niską luminancję, czyli jaskrawość świecącej powierzchni.

Wady:

• mają co prawda długą żywotność, ale szybko się "wypalają" - wraz z upływem czasu spada ilość emitowanego światła, nawet do 30% pierwotnej mocy;
• obciążają środowisko ze względu na obecność w ich wnętrzu toksycznych związków - zużyte żarówki muszą być poddane procesowi utylizacji;
• nie świecą w układach z powszechnie stosowanymi ściemniaczami;
• strumień świetlny w postaci "nieciągłego widma" - drgające światło męczy wzrok;
• długo się nagrzewają - żarówki włączają się po ok. 2 sekundach;
• tracą trwałość w wyniku częstego włączania i wyłączania;
• są drogie.

Żarówki halogenowe

Dają bielsze światło niż tradycyjne żarówki, dzięki czemu kolory wydają się być bardziej nasycone. Halogeny z reflektorem odbijającym światło możesz zastosować np.: w kuchni, nad blatem roboczym. Natomiast halogeny w szklanej, żarówkowej bańce bez reflektora są dobrym zamiennikiem tradycyjnych żarówek.

Zalety:

• posiadają od 2 do 5 razy większą żywotność, niż tradycyjne żarówki;
• wiernie oddają kolory, dają ciepłe i bardzo przyjemne światło
• rozgrzewają się znacznie szybciej, niż zwykłe żarówki;
• posiadają możliwość łatwego ściemniania;
• dostępne są żarówki na niskie napięcie oraz napięcie sieciowe;
• mają niewielkie rozmiary;
• istnieją wersje z reflektorami;
• jest szeroki wybór oprawek i opraw oświetleniowych;

Wady:

• często się przepalają;
• charakteryzują się niewielką skutecznością i trwałością w porównaniu do lamp wyładowczych (LED);
• wytwarzają niekorzystne dla oka promieniowanie, które można niwelować poprzez zastosowanie odpowiednich filtrów;
• dotykanie palcami może ograniczyć ich żywotność;
• są drogie (najdroższe ze wszystkich wymienionych żarówek).

Żarówki LED

Zużywają do 85% mniej energii niż tradycyjne żarówki - ich trwałość szacuje się na ok. 10 lat intensywnego użytkowania. Oświetlenie diodowe ma obecnie bardzo uniwersalne zastosowania, począwszy od profesjonalnych systemów oświetlenia obiektów, poprzez iluminacje i dekorację wnętrz, aż do latarek i tablic reklamowych.

Zalety i wady:

• są najbardziej energooszczędnym źródłem oświetlenia. Ilość dostarczanej energii przekształcanej w światło widzialne wynosi ok. 90%, a w przypadku zwykłej żarówki - 5-10%;
• charakteryzują się przeciętnym czasem pracy, wynoszącym ok. 50000 godzin - czas eksploatacji modułu LED wynosi ok. 5-7 lat;
• są odporne na uderzenia, bo nie zawierają żadnych ruchomych i szklanych elementów;
• emitują światło kierunkowe, dzięki czemu możliwe jest osiągnięcie zogniskowanego źródła światła bez użycia reflektorów;
• świecą i gasną natychmiast po przełączeniu włącznika światła. Osiągają pełną jasność w ciągu mikrosekund - tradycyjne żarówki potrzebują nawet kilku sekund na ustabilizowanie parametrów pracy;
• mogą pracować ze ściemniaczami;
• emitują bardzo małe ilości ciepła - praktycznie się nie nagrzewają.

Wady:

• zużywające się diody powoli tracą jasność - nie gasną nagle, jak żarówki i nie zaczynają migać w sposób charakterystyczny dla świetlówek;
• emitują światło o ciepłych temperaturach barwowych, zbliżonych do światła słonecznego. Dodatkowo zmieniają odbiór oświetlanych przedmiotów przez zjawisko tzw. niebieskiego szumu - światło jest odbijane przez ziemską atmosferę ponad dwukrotnie silniej od światła białego wytwarzanego przez standardową żarówkę, dlatego bezpośrednie patrzenie na świecącą diodę razi i oślepia;
• skuteczność diod LED jest uzależniona od temperatury pracy - w wysokich może dojść nawet do spalenia modułu. Zjawisko to nie dotyczy temperatur pokojowych, ale znacznie ogranicza stosowanie systemu w miejscach narażonych na silne wzrosty temperatury oraz mocno nasłonecznionych.

Przy wyborze żarówki, musisz wziąć pod uwagę:

1. Dobór źródła oraz barwy światła w zależności od miejsca jego zastosowania.
2. Dobór mocy - żarówka tradycyjna o mocy 100W daje tyle samo światła, co żarówka energooszczędna o mocy 20W. 
3. Trwałość produktu - żarówki energooszczędne są drogie, ale mają dłuższy okres trwałości;
4. Napięcie, jakim powinna być zasilana żarówka (np.: 12V, 230V).
5. Rodzaj trzonka żarówki - musi być dopasowany do oprawy.
6. Kształt żarówki - dobrany do pomieszczenia.

Musisz wiedzieć, że żarówki energooszczędne zawierają rtęć - bardzo niebezpieczny dla zdrowia metal ciężki. Stany chorobowe związane z toksycznym działaniem tego pierwiastka to m.in.: bezsenność, zawroty głowy, zmęczenie, osłabienie ostrości wzroku i słuchu, drżenie rąk, nadciśnienie, a nawet zmiany nowotworowe.