Na czym polega kuchnia pięciu przemian?

Ważnym elementem filozofii chińskiej jest teoria pięciu przemian. Chińczycy uważają, że to co jemy powinno być zgodne z naturą żywiołów rządzących światem - pięciu żywiołom odpowiada pięć smaków. Poniżej znajdują się wskazówki, jak się odżywiać według tej teorii.

Przyporządkowanie pięciu żywiołów do procesów życiowych

Pięć żywiołów według filozofii chińskiej to: Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal i Woda. Do każdego z tych elementów przyporządkowany jest inny smak, zapach, narząd wewnętrzny organizmu człowieka, pora roku, a także produkt spożywczy.

Drzewo - symbolizuje wiosnę, kolor zielony oraz smak kwaśny (np.: cytryna, natka pietruszki, koperek, kefir, jogurt naturalny, biały ser, mąka, drób, kwaśne owoce, pomidory i białe wino).

Ogień - symbolizuje lato, kolor czerwony i smak gorzki (np.: papryka chili, orzechy włoskie, czerwone wino, kawa, herbata, kasza gryczana, tymianek oraz bazylia).

Ziemia - symbolizuje późne lato, kolor żółty oraz smak słodki (np.: dynia, marchewka, groch, ziemniaki, słodkie owoce, orzechy laskowe, miód i jaja).

Metal - symbolizuje jesień, kolor biały i srebrny, a także smak ostry (np.: cebula, czosnek, ryż, kalafior).

Woda - symbolizuje zimę, kolor niebieski i czarny oraz smak słony (np.: sól, ryby morskie, wieprzowina, sery pleśniowe, wędliny, zimna woda).

Elementy te działają na siebie według określonych zasad. Przestrzeganie ich pozwala uzyskać harmonię w naturze i relacjach człowieka z nią.

Gotowanie według teorii pięciu przemian

Przygotowując posiłki, do garnka należy wkładać składniki, zachowując kolejność cyklu, czyli: Drzewo-Ogień-Ziemia-Metal-Woda. Każdy kolejny składnik należy wkładać co dwie minuty albo jeszcze rzadziej.

Następna zasada kuchni chińskiej mówi, że gotowanie zupy powinno trwać około godziny - wpływa to pozytywnie na jej smak.

Teoria pięciu elementów zaleca stosowanie produktów regionalnych, np.: zamiast bananów z dalekich krajów, lepiej zjeść krajowe jabłko. Według kuchni pięciu przemian, ziemniaki należy podawać nie z mięsem i ogórkiem kiszonym (jak to się w Polsce przyjęło), ale razem z innymi gotowanymi warzywami, np.: z marchewką, brokułem, cukinią, porem czy selerem.

Kuchnia chińska zaleca również spożywanie ciepłych, gotowanych potraw, zwłaszcza jeśli na dworze jest zimno i trzeba ogrzać organizm.

Zalety i wady teorii pięciu przemian

Kuchnia według pięciu żywiołów korzystnie wpływa na zdrowie człowieka - poprawia przemianę materii, nie wymaga liczenia kalorii ani sprawdzania indeksu glikemicznego; zapewnia odpowiednie ilości witamin i minerałów. Jedyną jej wadą jest to, że trzeba nauczyć się sposobu łączenia smaków.

Przykładowe menu według kuchni pięciu przemian

Śniadanie:

• zupa jarzynowa na chudym mięsie z dużą ilością pieprzu i imbiru;
• dojrzały owoc.

Obiad:

• makaron z pikantnym sosem mięsno-jarzynowym;
• kapusta duszona na oliwie.

Kolacja:

• brązowy ryż z curry;
• 1/4 ugotowanego na półtwardo kalafiora.