Komfort bez barier – jak urządzić łazienkę dla osób starszych i niepełnosprawnych

O tym, jak ważnym elementem w aranżacji łazienki jest funkcjonalność zastosowanych rozwiązań, wiedzą w szczególności seniorzy i osoby zmagające się z ograniczoną sprawnością ruchową. W tym przypadku komfort utożsamiany jest przede wszystkim z bezpieczeństwem, samodzielnością i brakiem barier. Radzimy, jak zaaranżować łazienkę uwzględniającą potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych.

Jak wynika z danych GUS, liczba osób w wieku 60 lat i więcej stanowiła pod koniec 2015 roku 23%  ludności Polski. Według prognoz, do roku 2050 populacja osób w wieku 60+ wzrośnie i będzie stanowiła ponad 40% ogółu społeczeństwa. W obliczu tych danych oraz faktu, że remonty przeprowadzamy co kilkanaście lat, o rozwiązaniach zgodnymi z zasadami projektowania bez barier warto pomyśleć nie tylko w kontekście aktualnych, ale także przyszłych potrzeb domowników. Producenci i projektanci wskazują bowiem na szereg udogodnień, które wraz z upływem czasu przynoszą mieszkańcom wiele korzyści. Wyjdźmy jednak od przepisów i regulacji. Co na temat aranżacji łazienki przystosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych mówią rozporządzenia?

Pole manewru 

Projektując łazienkę dla osoby o ograniczonej sprawności ruchowej kluczowe jest zachowanie podstawowych wytycznych. - Przy tworzeniu koncepcji zaaranżowania przestrzeni dedykowanej osobom mającym trudności z poruszaniem się, najlepiej kierować się zasadami ujętymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury (Dz.U.2015.0.1422). Chociaż dokument ten dotyczy budynków użyteczności publicznej, zawarte w nim zostały parametry wzorcowej łazienki dla niepełnosprawnych. W związku z tym, gotowy projekt z pewnością stanie się podstawą dla stworzenia użytecznej, funkcjonalnej i bezpiecznej łazienki - mówi Matylda Kurkiewicz, architekt z wrocławskiego biura projektowego KODO. - W łazience dla osób starszych i niepełnosprawnych przede wszystkim niezwykle istotna jest przestrzeń manewrowa, która gwarantuje wygodne i pozbawione zagrożeń przemieszczanie się pomiędzy umywalką, toaletą, a prysznicem (minimum 150 x 150 cm). Umywalka powinna być zamontowana na wysokości około 70 cm, co zapewni wygodne korzystanie z niej osobie na wózku inwalidzkim. Ponadto koniecznie należy zwrócić uwagę na takie aspekty, jak szeroka misa (60-70 cm), brak ostrych krawędzi, izolacja termiczna przewodów z ciepłą wodą, a także armatura o mechanizmie nie wymagającym dużej siły. Toaletę warto z kolei zamontować w odległości ok. 70 cm od ściany, dzięki czemu wózek inwalidzki bez przeszkód będzie mógł być ustawiony równolegle do niej - wyjaśnia architekt.

Mniej znaczy więcej

Najważniejszą i zarazem najtrudniejszą w aranżacji jest bez wątpienia strefa kąpielowa. W tym przypadku niezwykle ważne jest zniwelowanie jakichkolwiek barier, takich jak progi i wysokie stopnie. W porównaniu do wanny, zdecydowanie bardziej funkcjonalnym i zapewniającym swobodę poruszania się rozwiązaniem jest kabina prysznicowa. Na rynku dostępne są m.in. kabiny z możliwością montażu bezpośrednio na posadzce, co przekłada się na swobodne wejście pod prysznic, nie wymaga podnoszenia nóg, nie grozi potknięciem, a także zapewnia łatwy wjazd wózkiem inwalidzkim. 

- Idealnym rozwiązaniem do łazienek bez barier są brodziki podpłytkowe. Dzięki nim możliwe jest zniwelowanie wysokich progów i uzyskanie jednego poziomu posadzki w całej łazience. Brodziki podpłytkowe są łatwe w montażu, szczelne, mogą być wykonane na wymiar, a przede wszystkim zwiększają funkcjonalność łazienki. Jeżeli zdecydujemy się jednak na tradycyjny brodzik, należy koniecznie zwrócić uwagę na to, by był jak najniższy i posiadał antypoślizgową powierzchnię - mówi Hanna Błaszak, ekspert z firmy Radaway.

Dużą uwagę należy poświęcić także sposobie otwierania drzwi w kabinie.

- Komfort w korzystaniu z prysznica zapewnią m.in. kabiny z drzwiami składanymi. Dzięki szerokiemu wejściu, takie rozwiązanie umożliwia swobodny wjazd wózkiem do strefy prysznicowej. Zwróćmy także uwagę na to, czy dany model kabiny oferuje możliwość montażu bez listwy progowej. Dzięki temu przestrzeń prysznicowa pozbawiona jest dodatkowej bariery i pozwala na łatwą komunikację pomiędzy poszczególnymi strefami w łazience. Aby w pełni spersonalizować przestrzeń oraz dopasować ją do indywidualnych wymagań, możemy również stworzyć kabinę na wymiar, co podniesie zarówno estetyczne, jak i użytkowe walory łazienki. Dzięki takiemu rozwiązaniu kabina może być dopasowana do każdej zabudowy, np. do komfortowego siedziska - radzi ekspert firmy Radaway.

Coraz popularniejsze stają się także otwarte i przestronne kabiny typu walk-in, stanowiące integralną, oddzieloną tylko przeszkleniem część przestrzeni łazienkowej z system odwodnienia liniowego zamiast brodzika. Ponadto modele kabin otwartych charakteryzują się znacznie większą przestrzenią, która pozwala na zamontowanie dodatkowych udogodnień.

Pełna równowaga

Otoczenie osób z ograniczoną sprawnością ruchową powinno zapewniać przede wszystkim maksimum bezpieczeństwa. Z tego też względu niezwykle istotne, poza spersonalizowanym projektem i doborem odpowiednich rozwiązań, jest również umiejętne rozmieszczenie elementów dodatkowych, które ułatwią m.in. utrzymanie równowagi. Absolutną koniecznością są uchwyty wykonane z metalu i powleczone tworzywem sztucznym. Ponadto strefę kąpielową warto wyposażyć w siedzisko lub krzesełko prysznicowe, montowane do ściany, na wysokości około 70-80 cm. Poziom bezpieczeństwa w łazience znacznie wzrośnie w momencie wykorzystania materiałów o powierzchni antypoślizgowej. Strategiczne części podłogi w łazience warto przykryć matami antypoślizgowymi. Decydując się na wykonanie łazienki dostosowanej do wymagań osób starszych i niepełnosprawnych można podnieść jej standard wybierając ceramikę antypoślizgową, gwarantującą dobry stopień przyczepności do podłoża, nawet po wcześniejszym kontakcie z wodą.

Współczesne materiały i akcesoria pozwalają na ograniczenie wszelkich barier w łazience, a tym samym na zwiększenie komfortu i podniesienie standardu użytkowego pomieszczenia. Wybór rozwiązań sanitarnych warto dokładnie przemyśleć, zarówno w kontekście aktualnych, jak i przyszłych potrzeb. Może bowiem okazać się, że wybór między wanną a prysznicem nie stanowi już dylematu, a na bezpieczeństwie i funkcjonalności skorzystają wszyscy domownicy.