Środa popielcowa i Wielki Post - co powinieneś wiedzieć

Wielkanoc jest najważniejszym świętem w religii chrześcijańskiej. Poprzedza ją, trwający 40 dni Wielki Post, który zaczyna się w Środę Popielcową. Tego dnia wszystkich wiernych obowiązuje ścisły post.

Według prawa kościelnego, w Środę Popielcową nie ma obowiązku uczestniczenia we mszy świętej (nie jest to bowiem święto nakazane), jednak każdy wierzący chrześcijanin powinien rozpocząć Wielki Post modlitwą w kościele, o ile ma taką możliwość.

Wielki Post w kościele jest traktowany jako czas pokuty i nawrócenia. To czas zadumy i zastanowienia się nad swoim postępowaniem. W tym okresie z kościoła znikają kwiaty przy ołtarzu - nastrój pokuty podkreśla skromniejszy wystrój świątyni. Ważnym elementem, obecnym w kościele oraz życiu parafian jest śpiewanie pieśni wielkopostnych. Rozpoczynający się dziś czas pokuty symbolizują także szaty noszone przez kapłanów podczas mszy świętych i nabożeństw - mają one kolor fioletowy.

Pierwszy dzień Wielkiego Postu ma szczególną oprawę liturgiczną. Podczas mszy świętej kapłan czyni znak krzyża na głowach modlących się i wypowiada słowa: "Prochem jesteś i w proch się obrócisz". Czasem używa słów: "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię", co ma przypomnieć człowiekowi o kruchości jego życia i nieuchronnej śmierci. Symbolem skruchy i pokuty jest posypywanie głów wiernych popiołem z liści palmowych, poświęconych w zeszłoroczną Niedzielę Palmową. 

W Środę Popielcową katolików obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (od 14 roku życia) oraz ścisły post (pomiędzy 18 a 60 rokiem życia), czyli ograniczenie liczby posiłków do trzech: jednego do syta i dwóch skromnych. Kiedyś tego dnia spożywano tylko śledzie i żur, a poszczono aż do Wielkanocy. Dzisiaj Wielki Post ma charakter mniej radykalny, ale w Środę Popielcową każdy katolik powinien zachować ścisły post - zarówno ilościowy, jak i jakościowy.

Post nie jest wyłącznie katolickim czy chrześcijańskim obyczajem. Oba główne Kościoły ewangelickie - augsburski i reformowany - we wszystkie piątki Wielkiego Postu odprawiają nabożeństwa, będące rodzajem rekolekcji wielkopostnych. Nie ma jednak zwyczaju posypywania głów popiołem w Środę Popielcową ani nabożeństwa Drogi Krzyżowej.