Jak napisać opowiadanie

Opowiadanie to krótki utwór prozaiczny, o prostej najczęściej jednowątkowej fabule. Charakteryzuje się swobodą kompozycyjną, epizodycznością fabuły, obecnością dygresji oraz partii opisowych i refleksyjnych. Eksponuje głównie osobę narratora i okoliczności towarzyszące narracji. Poniżej znajdziesz wskazówki dotyczące pisania opowiadań.

Rodzaje opowiadań

Masz do wyboru trzy możliwości. Możesz napisać opowiadanie odtwórcze, twórcze lub opowiadanie z dialogiem. Dla przypomnienia, przedstawiamy Ci krótką charakterystykę każdego z nich.

W opowiadaniu odtwórczym odtwarzasz wydarzenia przedstawione w danej lekturze, spektaklu teatralnym bądź filmie. Musisz przy tym wykazać się znajomością dzieła, a do kreowania świata przedstawionego w opowiadaniu możesz używać jedynie elementów występujących w pierwowzorze. Nie powinieneś wprowadzać dodatkowych wątków, zdarzeń lub postaci, które mogą zniekształcić fabułę dzieła. Sam jednak decydujesz o sposobie wykorzystania akcji i wątków pobocznych.

Opowiadanie twórcze to samodzielna kreacja świata. Możesz wykorzystać swoje doświadczenia, emocje i przeżycia lub też stworzyć fabułę, opierając się na własnych wyobrażeniach. W opowiadaniu twórczym możesz przedstawić dalsze dzieje bohaterów fikcyjnych bądź znanych z innych dzieł literackich.

Pisząc opowiadanie z dialogiem, wzbogacasz tok narracji rozmową bohaterów lub monologiem jednej z postaci. Możesz przytoczyć rozmowę bohaterów w oryginalnym brzmieniu, zrelacjonować jej przebieg przez narratora (narrator streszcza rozmowę) albo odtworzyć monolog wewnętrzny bohatera (narrator wiernie przekazuje jego myśli i doznania). Aby napisać opowiadanie z dialogiem, musisz umiejętnie wprowadzać partie dialogowe i znać słownictwo umożliwiające wykorzystanie mowy niezależnej, zależnej oraz pozornie zależnej.

Kompozycja opowiadania

W opowiadaniu powinieneś wyróżnić trzy części: wstęp, rozwinięcie oraz zakończenie. 

1. Wstęp

We wstępie, czyli wprowadzeniu do opowiadania musisz przybliżyć okoliczności, w których rozpoczyna się Twoja historia, przedstawić tło (opis miejsca, krajobrazu) oraz bohaterów, którzy biorą udział w akcji opowiadania. To najtrudniejszy etap procesu twórczego, gdyż wstępem powinieneś zainteresować czytelnika i zachęcić go do przeczytania całej historii.

2. Rozwinięcie

W rozwinięciu przedstawiasz akcję właściwą opowiadania. Na tym etapie musisz ukazać kolejne wydarzenia, składające się z wątku głównego i ewentualnie wątków pobocznych. Wprowadzasz nowe postaci oraz ich działania i emocje. Rozwinięcie możesz wzbogacić również opisami miejsc lub przedmiotów. Pamiętaj o dynamice akcji - zaskakuj nagłymi zwrotami i stopniowo zmierzaj do punktu kulminacyjnego opowiadania.

3. Zakończenie

Kończąc opowiadanie, zamykasz akcję utworu. Możesz pokrótce przybliżyć dalsze dzieje bohaterów lub zaskoczyć czytelnika puentą albo własnymi refleksjami na temat opowiadanych przez Ciebie wydarzeń.

Zanim zaczniesz pisać swoje opowiadanie, przeczytaj poniższe wskazówki:

• pamiętaj, by fabuła opowiadania była jednowątkowa, tzn. skupiona wokół jednej bądź kilku powiązanych ze sobą postaci, ale też prosta i epizodyczna - obejmująca jedno zdarzenie lub sytuację;
• wydarzenie uporządkuj chronologicznie, tworząc ciąg przyczynowo-skutkowy;
• narrację prowadź w formie bezosobowej lub w pierwszej osobie liczby pojedynczej;
• opowiadaj w czasie przeszłym, by podkreślić dystans czasowy między czasem opisywanym a czasem narracji;
• eksponuj okoliczności towarzyszące narracji - odnoś się do opisywanych zdarzeń i bohaterów;
• fabułę opowiadania wzbogacaj fragmentami opisowymi (opis miejsc, zjawisk, bohaterów) i refleksyjnymi (własnymi przemyśleniami), a także dygresjami;
• używaj barwnego, dynamicznego i plastycznego języka. Wykorzystuj różne środki stylistyczne;
• pisz tak, by zaciekawić i zaintrygować czytelnika. Na koniec zaskocz go puentą.