Brak snu - jakie są skutki?

Sen jest niezbędnym elementem naszego życia - wspomaga wiele funkcji fizjologicznych i psychologicznych. Każdy z nas ma inne zapotrzebowanie, ale dorosłemu człowiekowi zaleca się nie mniej niż 7 godzin snu na dobę. Jego brak, zwłaszcza przez dłuższy czas, niekorzystnie wpływa na pracę mózgu oraz kondycję całego ciała.

Skutki braku snu (natychmiastowe)

• senność,
• nagłe zmiany nastroju,
• problemy z pamięcią - to właśnie podczas snu najświeższe wspomnienia są przenoszone z hipokampa (pamięci krótkotrwałej) do przyśrodkowej kory przedczołowej (pamięci długotrwałej),
• pogorszenie zdolności planowania i wykonywania różnych czynności,
• osłabienie koncentracji.

24 godziny bez snu

Układ immunologiczny traci wydajność i produkuje coraz mniej białych krwinek - gwałtownie wzrasta ryzyko zachorowania. Zmniejsza się zdolność zapamiętywania, mogą pojawić się błędy w przetwarzaniu bodźców. Następuje odczuwalne zakłócenie rytmu produkcji testosteronu i estrogenu, których niedobór powoduje spadek libido. Spada również produkcja glukozy a organizm nie otrzymuje dostatecznej ilości energii. Człowiek ulega wrażeniu, iż wszystko odbywa się dwa razy szybciej.

36 godzin bez snu

Organizm jest czterokrotnie wolniejszy niż po przespanej nocy. Wzrasta gotowość do podejmowania ryzyka. Światło dzienne wydaje się zbyt intensywne, a odgłosy brzmią nienaturalnie głośno. W tym stadium często występują nudności oraz symptomy towarzyszące migrenie.

48 godzin bez snu

Obrazy zaczynają się rozmazywać, spada kontrola nad własnym ciałem, a czas reakcji jeszcze bardziej się wydłuża. Dochodzi do przekwaszenia organizmu, a mięśnie i stawy przesyłają do mózgu sygnały bólu. Cukier, zamiast w energię, przekształca się w tłuszcz. Następuje wadliwe przetwarzanie informacji ze skórnych receptorów zimna - wewnętrzny termostat w mózgu sygnalizuje o spadku temperatury, wywołując dreszcze.

Brak snu przez 72 godziny i dłużej

Następuje utrata poczucia rzeczywistości. Człowiekowi wydaje się, że jest zupełnie kimś innym. Spada zdolność rozpoznawania kolorów, pojawiają się halucynacje oraz tzw. sen sekundowy - wykonywana w danym momencie czynność jest mimowolnie przerywana a człowiek przez chwilę (do 6 sekund) patrzy w próżnię. Zaopatrzenie mięśni w substancje odżywcze jest bardzo ograniczone, co powoduje lekkie drżenie oraz drętwienie rąk i nóg. Nie wolno podejmować żadnych większych wysiłków, aby uniknąć wystąpienia zapaści spowodowanej zmęczeniem.

Skutki chronicznego braku snu

• przewlekłe zmęczenie,
• zaburzenia nastroju,
• trudność w skupieniu uwagi,
• spowolnienie reakcji,
• spadek motywacji,
• przecenianie swoich umiejętności,
• otyłość,
• spadek zdolności twórczego myślenia i umiejętności podejmowania złożonych decyzji; długotrwały brak snu może prowadzić do psychozy oraz stanów paranoidalnych,
• zaburzona praca układu immunologicznego - upośledzenie aktywności limfocytów, które normalnie zwalczają komórki zarażone wirusem lub zmienione nowotworowo.

Jednym z możliwych efektów ubocznych ciągłego braku snu jest śmierć (może nastąpić w ciągu 2-3 tygodni). Zazwyczaj wynika to z faktu, iż system immunologiczny zostaje bardzo osłabiony. Zmniejsza się ilość białych krwinek oraz aktywność pozostałych, a ciało ludzkie przestaje produkować odpowiednie ilości hormonu wzrostu. Zanika zdolność metabolizowania cukru, który tym samym zamienia się w tłuszcz.   

Zaburzenia snu mogą wydawać się łagodną dolegliwością, ale potrafią skutecznie dać się we znaki. Dlatego nie należy bagatelizować problemu i pozwalać sobie na uczucie permanentnego zmęczenia. Ciągłe niewyspanie znacznie pogarsza komfort życia i stan naszego zdrowia.