Jak zmienić imię lub nazwisko?

Zmiana imienia lub nazwiska jest czynnością urzędową i podlega odpowiednio państwowej bądź kościelnej procedurze administracyjnej. Wobec imienia i nazwiska osoby obowiązuje zasada trwałości, od której prawo przewiduje jednak pewne wyjątki.

Kiedy można zmienić imię lub nazwisko?

Takich zmian można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności jeśli dotyczą:

• imienia lub nazwiska ośmieszającego bądź nielicującego z godnością człowieka;
• zmiany na imię lub nazwisko używane;
• zmiany na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
• zmiany na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.

Zmiany imienia lub nazwiska cudzoziemca, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, można dokonać wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem jego prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego. W przypadku zmiany imienia lub nazwiska osoby mieszkającej poza granicami Polski, wniosek przekazuje się właściwemu organowi za pośrednictwem konsula RP.

Istnieje dość duża swoboda w zakresie zmiany nazwiska. Zakaz wyrażony jest jedynie wobec zmiany na nazwisko historyczne, uznane na polu kulturalnym, społecznym, politycznym, naukowym bądź wojskowym, np.: Piłsudski, Mickiewicz, Kopernik, Wałęsa, Kościuszko. Odmowa nastąpi również w sytuacji, gdy osoba nosząca polskie imię i nazwisko wystąpi o zmianę na imię i nazwisko o brzmieniu niepolskim (np.: John Smith). Przesłanka nakazująca wyrażenie zgody na zmianę imienia i nazwiska niepolskiego na polskie uznawana jest za podstawę odmowy zmiany polskich imion i nazwisk na niepolskie.

Jak sporządzić wniosek o zmianę imienia lub nazwiska i gdzie go złożyć?

Zmiana imienia lub nazwiska odbywa się na wniosek, którego niewątpliwie najważniejszym elementem jest właściwe uzasadnienie. Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska powinien zawierać przede wszystkim dane wnioskodawcy, czyli jego imię lub imiona, nazwisko oraz nazwisko rodowe, a także adres miejsca zameldowania lub ostatni pobyt stały (a w przypadku jego braku, adres pobytu trwającego ponad 3 miesiące) oraz numer PESEL. We wniosku należy również podać imię lub nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana.

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

• odpis zupełny aktu urodzenia,
• odpis zupełny aktu małżeństwa,
• inne dokumenty uzasadniające zmianę imienia lub nazwiska,
• dokument stwierdzający tożsamość (do wglądu).

Uprawnioną do złożenia wniosku jest jedynie osoba ubiegająca się o zmianę imienia lub nazwiska. Jeśli zmiana dotyczy małoletniego dziecka, następuje to na pisemny wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka.

Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska należy złożyć osobiście do urzędu stanu cywilnego właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu wnioskodawcy. Możliwe jest również złożenie wniosku bez spełnienia powyższych wymogów, ale konieczne jest wówczas dokonanie tej czynności w formie pisemnej z notarialnie poświadczonym podpisem.

Jakie skutki wywołuje zmiana nazwiska rodziców małoletniego dziecka?

W przypadku zmiany nazwiska obojga rodziców, zmiana ta rozciąga się również na małoletnie dzieci oraz dzieci, które w przyszłości zrodzą się danego małżeństwa. Inaczej jest w sytuacji, gdy o zmianę nazwiska wnioskuje wyłącznie jeden z rodziców - wówczas zmiana nazwiska małoletniego dziecka następuje pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraża na to zgodę. Wymóg taki nie istnieje, jeśli drugi rodzic: nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, jest nieznany lub pozbawiony władzy rodzicielskiej albo nie żyje. Zgoda drugiego rodzica składana jest przed właściwym organem bądź w formie pisemnej z notarialnie poświadczonym podpisem. Możliwe jest również wyrażenie zgody przez sąd w przypadku, gdy rodzice małoletnich dzieci nie mogą dojść do porozumienia w kwestii zmiany nazwiska. Jeśli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, konieczna jest również jego zgoda. Składając odpowiednie dokumenty, do wniosku należy dołączyć akt urodzenia małoletnich dzieci.

Jaki organ wyraża zgodę na zmianę imienia lub nazwiska?

Decyzję o wyrażeniu zgody na zmianę imienia lub nazwiska albo decyzję odmowną w tej sprawie wydaje właściwy miejscowo kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca. Jeśli nie ma możliwości wskazania miejsca stałego pobytu, decyzję taką podejmuje kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na ostatnie miejsce pobytu wnioskodawcy lub jego zastępca.

Po wydaniu decyzji o zmianie imienia lub nazwiska, właściwy organ zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie:

• kierownika urzędu stanu cywilnego właściwego ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia i małżeństwa wnioskodawcy, a także miejsce sporządzenia aktów urodzenia małoletnich dzieci;
• organ gminy prowadzący ewidencję ludności właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy i jego małoletnich dzieci, jeśli zmiana nazwiska rozciąga się na te dzieci;
• ministra właściwego do spraw wewnętrznych, który prowadzi ewidencję ludności w formie zbioru danych osobowych Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL);
• organ, który wydał dowód osobisty wnioskodawcy i jego małoletnim dzieciom, jeśli zmiana nazwiska rozciąga się na te dzieci, przekazując zawiadomienie o zmianie imienia lub nazwiska.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 października 2008 roku o zmianie imienia lub nazwiska (Dz.U. z 2008 r., Nr 229, poz. 1414).