Jak poprawnie udzielić pełnomocnictwa?

Aby udzielić pełnomocnictwa należy złożyć oświadczenie woli, którego treścią jest upoważnienie określonej osoby do dokonania w imieniu i ze skutkiem prawnym dla mocodawcy czynności prawnej indywidualnie oznaczonej albo czynności określonych rodzajowo. Pełnomocnik musi posiadać chociażby ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oświadczenie woli mocodawcy wymaga złożenia go pełnomocnikowi - ogłoszenie tego publicznie lub zakomunikowanie osobie trzeciej nie wystarcza.

Pełnomocnictwa można udzielić w dowolnej formie z wyjątkiem następujących sytuacji.:

• jeśli dokument zawiera umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją nieważności przewidziana została forma szczególna;
• jeśli szczególny przepis wymaga określonej formy, np.: pisemnej z urzędowo potwierdzonym podpisem.

Treść i typy pełnomocnictw

Mocodawca może udzielić pełnomocnictwa do dokonania takich czynności prawnych, jakich sam mógłby dokonać w imieniu własnym, a które nie mają charakteru ściśle osobistego.

O istnieniu i treści pełnomocnictwa decyduje mocodawca. Osoba trzecia, która dokonuje z pełnomocnikiem czynności prawnej może polegać jedynie na oświadczeniu mocodawcy, które podlega interpretacji z pozycji osoby trzeciej. Pełnomocnictwo ma więc taką treść, jaką powinien mu przypisać potencjalny uczestnik czynności prawnej, dysponujący konkretną wiedzą o oświadczeniu mocodawcy i jego kontekście.

Typy pełnomocnictw:

• ogólne - obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu, np.: do pobierania czynszu. Wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności;
• rodzajowe (gatunkowe) - wskazuje określoną kategorię czynności prawnych do których umocowany jest pełnomocnik, np.: do sprzedawania nieruchomości;
• szczególne - dotyczy indywidualnie określonej czynności prawnej, np.: sprzedaży oznaczonej nieruchomości - jest dopuszczalne w przypadku wszystkich typów czynności prawnych, niemających ściśle osobistego charakteru.

Odwołanie i wygaśnięcie pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo do działania w imieniu mocodawcy może wygasnąć z różnych przyczyn:

1. Na skutek okoliczności zawartych w treści samego pełnomocnictwa (termin, wykonanie czynności, ustanie stosunku podstawowego).
2. Z powodu odwołania pełnomocnictwa - jest to możliwe w każdym czasie i bez konieczności jakiegokolwiek uzasadnienia. Odwołanie jest jednostronnym i nieformalnym oświadczenie woli - wymaga zakomunikowania pełnomocnikowi. Mocodawca może zrzec się uprawnienia do odwołania pełnomocnictwa tylko z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa.
3. Śmierć pełnomocnika lub mocodawcy. Mocodawca może wprowadzić w treści pełnomocnictwa zastrzeżenie, że umocowanie nie wygaśnie - może to nastąpić tylko z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego, będącego podstawą pełnomocnictwa (wówczas w miejsce zmarłego pełnomocnika lub mocodawcy wchodzą jego spadkobiercy.
4. Likwidacja osoby prawnej - wywołuje skutki analogiczne do śmierci osoby fizycznej.
5. Zrzeczenie się pełnomocnictwa - pełnomocnik musi zwrócić dokumenty pełnomocnictwa, ale może żądać poświadczonego odpisu z zastrzeżeniem, że wygaśnięcie umocowania powinno być na tym odpisie zaznaczone.

Pełnomocnictwo w postępowaniu administracyjnym

Organ administracji publicznej może w formie pisemnej upoważniać pracowników kierowanej jednostki organizacyjnej do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń.

W postępowaniu administracyjnym pełnomocnikiem może być osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych (wystarczy ograniczona). Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu, a pełnomocnik załącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis. Jeśli pełnomocnikiem jest adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy, może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa (organ administracji publicznej z urzędu bada prawidłowość takiego dokumentu).

W przypadku nie dołączenia pełnomocnictwa przy wniesieniu podania o wszczęcie podstępowania administracyjnego, organ administracji publicznej wzywa wnoszącego podanie o złożenie pełnomocnictwa w terminie 7 dni - nie dopełnienie tej czynności jest równoznaczne z pozostawieniem podania bez rozpatrzenia. W podobny sposób organ postępuje w przypadku dokonywania pierwszej czynności przez pełnomocnika.

Pełnomocnictwo w postępowaniu sądowo-administracyjnym

Pełnomocnikiem strony w procesie cywilnym może być przede wszystkim adwokat i radca prawny. Dodatkowo pełnomocnikiem może być:

• osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony,
• osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia,
• rodzice strony,
• rodzeństwo strony,
• zstępni strony,
• osoby pozostające w relacji przysposobienia.

Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Ponadto, pełnomocnikami mogą być inne osoby, jeśli przewidują to przepisy szczególne, m.in.: doradca podatkowy w sprawach dotyczących obowiązków podatkowych lub rzecznik patentowy w sprawach własności przemysłowej. W procesie karnym pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).